ریزش مو در کدام فاز از چرخه رشد مو اتفاق می افتد؟

چرخه‌ی رشد مو یک فرآیند سه مرحله‌ای است، فرآیندی که در طی چند سال رخ می‌دهد. در پستانداران، فرآیند رشد مو چیزی نیست که کل آن به‌یک‌باره اتفاق بی افتد. بلکه در طی دوره‌ی زمانی طولانی‌تری (حداکثر برای چند سال) و در سه فاز مختلف انجام می‌شود. برای تشخیص و فهمیدن بسیاری از مشکلاتی که می‌توانید در رابطه با مو با آن مواجه شوید، شناختن چرخه‌ی رشد مو بسیار حائز اهمیت می‌باشد. چرخه‌ی رشد مو شامل سه فاز مجزا از هم می‌باشد: آناژن، کاتاژن، تلوژن و اکسوژن.

چرخه‌ی رشد مو

فاز آناژن

این مرحله‌ای از چرخه‌ی رشد مو است که بیشتر هنگامی‌که درباره‌ی فرآیند رشد مو صحبت به میان آورده می‌شود به آن اشاره می‌کنند. درواقع این فاز تنها مرحله‌ای است که در آن رشد مؤثر مو رخ می‌دهد.

فاز رشد آناژن هنگامی آغاز می‌شود که در یک‌فاز تلوژن، تار مو از فولیکول مو بیرون میزند و کاملاً جدا می‌شود. اکنون فضای بیشتری برای رشد موی جدید وجود دارد، بنابراین فاز آناژن رشد تار مو شروع می‌شود.

اگرچه، قبل از اینکه تار مو ریشه‌دار شود، چند مرحله کوچک لازم است در ابتدا انجام شود.

• فولیکول مو بزرگ می‌شود و عمق می‌گیرد و درنتیجه به دنبال جذب مواد مغذی لازم از جانب پاپیلای پوستی (ساختاری که بسیار پایین‌تر از فولیکول مو قرار دارد) می‌باشد.
• هرگاه فولیکول به عمق مناسب خود رسید، پیاز نو در پایین فولیکول تشکیل می‌شود. این پیاز جایی ست که موی جدید ازآنجا رشد خواهد کرد.
• با تشکیل پیاز مو در جای خود، اکنون فولیکول می‌تواند کاملاً به پاپیلای پوست متصل شود. این مرحله‌ای است که ارسال کامل خون و مواد مغذی انجام می‌گیرد.
• تار مو به سمت بالا، درجاهایی رو به بیرون، رشد می‌کند.
• این مرحله از رشد مو می‌تواند برای همه قسمت‌ها بین دو تا شش سال ادامه داشته باشد.

فاز کاتاژن

هرگاه دوره‌ی رشد فعال متوقف شود، فاز انتقالی بین آناژن (رشد فعال) و تلوژن (استراحت) رخ می‌دهد. این مرحله را فاز کاتاژن می‌گویند و ممکن است تا چند روز یا چند هفته ادامه داشته باشد، مکانیسم دقیقی که فاز آناژن با آن متوقف می‌شود، مشخص نیست. اگرچه محققان می‌برده‌اند که این سیگنال، پیاز مو را تغییر می‌دهد تا از جریان خون جدا شود و از ریشه‌ی مو، به سمت بالا حرکت کند.

فولیکول مو به‌طور قابل‌توجهی جمع می‌شود تا ساقه‌ی مو آسان‌تر از پوست سر بیرون بیاید. این امر موجب نی شود تا پیاز مو به شکل چماق مانند درآید و در بحث مو و ریزش مو تحت عنوان مرحله‌ی موی چماقی شناخته می‌شود. در این مرحله، تار مو توسط فولیکول در جلی خود نگه‌داشته می‌شود. اگرچه فعالیت نرمال می‌تواند به‌راحتی آن را از جای خود خارج کند و این امری طبیعی می‌باشد.

فاز تلوژن

مرحله‌ی آخر چرخه‌ی رشد مو، فاز تلوژن از "رشد" ، فرایندی را که در فاز کاتاژن آغازشده بود را به پایان می‌رساند. به این فرآیند کراتینیزه شدن میگویند و در آن مو از حالت «ترمینال" به حالت "چماقی" تغییر می‌کند.

اغلب اوقات ابتدای فاز آناژن و پایان فاز تلوژن هم‌زمان باهم رخ می‌دهد و دلیل خوبی برای این امر وجود دارد. هنگامی‌که فولیکول مو در طی فاز آناژن باز می‌شود تا موی جدید بتواند رشد کند و به رشته موی کراتینه شده اجازه می‌دهد تا بریزد.

این ریزش مو در طی فاز تلوژن کاملاً و معمولی است، به‌طوری‌که در هر فرد روزانه حدود 100 تار مو در طی این فاز می‌ریزد. در این مرحله از چرخه‌ی رشد مو است که پیاز مو و ساقه‌ی مو کاملاً به هم جوش‌خورده‌اند. همین‌طور اگر یک پیاز سفید در عمیقی بسیار پایین وجود دارد، یعنی مو در فاز تلوژن است.

اکسوژن (فاز موی جدید)

این بخشی از فاز استراحت است که در آن، موی قدیمی می‌ریزد و یک موی جدید به رشد خود ادامه می‌دهد. روزانه تقریباً پنجاه‌تا صد و پنجاه تار مو می‌ریزد، این اتفاق به‌عنوان ریزش موی طبیعی قلمداد می‌شود.

مقایسه‌ی فاز کاتاژن با فاز تلوژن: تفاوت بین آن‌ها چیست؟

برای بسیار افراد، تفاوت بین فازهای کاتاژن و تلوژن رشد مو به نظر بسیار اندک هستند. اگرچه، این دو فاز با اختلاف بسیار ناچیزی رخ می‌دهند.

تفاوت عمده‌ای که وجود دارد این است که فرآیند کراتینه شدن (تشکیل مو) در فاز کاتاژن آغاز می‌شود اما در فاز تلوژن تکمیل خواهد شد. هرگاه مو کاملاً کراتینه و تشکیل شد و تبدیل به یک پیاز مو شود، فاز کاتاژن کامل نی شود و فاز تلوژن آغاز می‌گردد.

ریزش مو در طی فاز کاتاژن: آیا طبیعی است؟

دو مقوله‌ی اصلی برای اختلالات رشد مو وجود دارد. اختلالاتی که در طی فاز آناژن رخ می‌دهند و اختلالاتی که در طی فاز تلوژن به وجود می‌آیند؛ اما آیا ریزش مو در طی فاز کاتاژن نیز رخ می‌دهد؟

پاسخ این سؤال البته مثبت است. ریزش مو می‌تواند در هرزمانی در طی چرخه‌ی رشد مو رخ دهد. اگرچه هیچ شرایط خاصی برای ریزش مو در فاز کاتاژن وجود ندارد، اما بااین‌حال ممکن است ریزش مو را در این مرحله مشاهده کنید. در اکثر موارد، جای نگرانی برای این موضوع وجود ندارد. ازآنجایی‌که در فاز کاتاژن، موها فقط توسط فولیکول مو، با نیروی کمتری، نگه‌داشته شده‌اند، ریزش آن‌ها امری عادی است، پس چه زمانی باید نگران باشیم؟

چند نشانه برای ریزش و کچلی زودهنگام مو وجود دارند که عبارت‌اند از:

• ریزش موی بیش‌ازحد
• نازک شدن چشمگیر مو
• پایین آمدن کیفیت مو
• رشد مجدد کند مو
• از بین رفتن خط رویش مو

ریزش مو و فاز کاتاژن: ارتباط بین آن‌ها چیست؟ 

برخلاف فاز آناژن و فاز تلوژن، فاز کاتاژن هیچ مشکلات و شرایط خاصی در رابطه با ریزش مو ندارد؛ بنابراین ارتباط بین فاز کاتاژن و ریزش مو چیست؟

ریزش مو می‌تواند علت‌های متعددی داشته باشد. اگرچه اکثر افراد مبتلابه ریزش مو دچار مشکلی بنام آلوپسی آندروژنیک (AGA) هستند که معمولاً به آن طاسی با الگوی مردانه (طاسی با الگوی زنانه) می‌گویند و این مشکل بیشش از 80 درصد جمعیت مردان و زنان را مبتلا ساخته است.

اگرچه مکانیسم دقیق AGA هنوز شناخته‌نشده است، اما گفته می‌شود که DHT می‌تواند محرک اصلی آن باشد. این یک هورمونی ست (به‌طور طبیعی درهم مردان و هم زنان تولید می‌شود) که از طریق فعل‌وانفعال بین تستسترون و ردوکتاز- آلفا- 5 (یک آنزیم) ایجاد می‌شود. متأسفانه برخی افراد نسبت به این هورمون حساسیت دارند و این موجب تحریک مو، نازک شدن مو و (درنهایت) کچلی می‌شود.

وقتی مو نازک و کم‌پشت می‌شود، فولیکول مو به‌تدریج زمان کمتری را صرف فاز آناژن خواهد کرد. بجای آن، مو بسیار سریع‌تر به فاز کاتاژن انتقال می‌یابد و سپس وارد فاز تلوژن می‌شود. درنتیجه، کاتاژن نقش مستقیمی در ریزش مو ندارد اما بخشی از فرآیند کلی می‌باشد.